احکام اسلامی

استفتائات مراجع تقلید در مورد حکم قمه زدن:

حضرت آیت الله خمینی (ره):

بسمه‌تعالی

در وضع موجود قمه نزنند، و شبیه خوانی اگر مشتمل بر محرمات و موجب وهن مذهب نباشد، مانع ندارد؛ اگر چه

 روضه خوانی بهتر است و عزا‌داری برای سید مظلومان از افضل قربات است.¹

حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای:

قمه زنی علاوه بر این که از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی‌شود و سابقه ای در عصر ائمه علیهم السلام و زمان های بعد از آن ندارد و تاییدی هم به شکل خاص یا عام از معصوم (علیه السلام) در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن و بد نام شدن مذهب می‌شود؛ بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست. و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد، نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.²

حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی:

 سوال: حکم ضرب و جرح بدن در عزاداری اباعبدا... چیست؟ لطفا نظر خود را راجع به سینه زنی ، زنجیر زنی و قمه زنی به طور مجزا و شفاف بیان کنید.

جواب: عزاداری خامس آل عبا از مهمترین شعائر دینی و رمز بقای تشیع می باشد ولی بر عزاداران عزیز لازم است از کارهایی که موجب وهن مذهب می گردد و یا آسیبی به بدن آنها وارد می کند خودداری کنند.³

حضرت آیت الله بهجت (دامت برکاته):

سوال : نظر مبارکتان را در مورد قمه زنى بیان فرمایید؟

جواب: حکمش به عنوان اوّلى عدم ضرر رساندن به خود یا دیگرى است، به حدّى که حرام باشد؛ پس اگر مضرّ نباشد و مفسده اى هم بر آن مترتب نباشد فى نفسه اشکال ندارد.⁴

حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ جواد تبریزی:

سئوال: نظر مبارک حضرت عالى در مورد تعزیه و قمه زنى چیست ؟ 

جواب: بسمه تعالى تعزیه مانعى ندارد، و باید طورى باشد که موجب وهن بر شیعه نباشد , واللّه العالم .⁵

حضرت آیت الله العظمی سیستانی:

باید از کارهایی که عزاداری را خدشه‌دار می‌کند اجتناب شود.( روشن است که قمه‎زنی در حال حاضر تبعات منفی فراوانی از جمله وهن دین را در پی دارد.)⁶

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:

سوال : حکم چاک زدن گریبان و بر سر و صورت زدن در مصیبت امام حسین علیه‌السلام چیست؟

جواب : بر سر و صورت زدن و گریبان چاک زدن در مصیبت آن بزرگوار مانعی ندارد. 

سوال : برخی در جلسات سینه زنی و عزاداری معصومین علیه‌السلام در حال عزاداری صورت خود را خراش انداخته و به صورتشان خون جاری می‌شود؛ عزاداری به این شکل چه حکمی دارد؟

جواب : معلوم نیست که این کارها به عنوان ابراز شدت تألم بر مصائب اهل‌بیت علهیم السلام و عزاداری برای آن بزرگواران وهن باشد؛ بلی اگر موجب ضرر معتنی به شود جائز نیست.⁷

حضرت آیت‌الله العظمی فاضل‌لنکرانی:

با توجه به گرایشی که نسبت به اسلام و تشیع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در اکثر نقاط جهان پیدا شده، و ایران اسلامی به عنوان ام ‌القرای جهان اسلام شناخته می‌شود، و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام مطرح است، لازم است در رابطه با مسائل سوگواری و عزاداری سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله الحسین علیه‌السلام به گونه‌ای عمل شود که موجب گرایش بیشتر و علاقمندی شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وی گردد. پیداست در این شرایط، مساله قمه‎زدن نه تنها چنین نقشی ندارد، بلکه به علت عدم قابلیت پذیرش و نداشتن هیچ‌گونه توجیه قابل فهم مخالفین، نتیجه سوء بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شیعیان علاقمند به مکتب امام حسین علیه‌السلام از آن خودداری کنند. و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد، نذر، واجد شرایط صحت و انعقاد نیست.⁸

حضرت‌ آیت‌الله العظمی نوری همدانی:

مکتب سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله علیه‌السلام، مکتب امر به معروف و نهی از منکر و چشمه جوشان ارزش‌های اسلامی است و تاریخ خونبار عاشورا همیشه با آفریدن حماسه‌ها و موج‌ها و با به حرکت در آوردن احساسات و عواطف، الهام‎بخش کلیه نهضت‌ها و قیام‌هایی که علیه ظالمان و جباران روزگار صورت گرفته، بوده است... این خاطره، به جوش‌آورنده خون‌هایی است که در دل علاقه‌مندان این مکتب موج می‌زند. مخصوصا در جهان کنونی که دشمنان اسلام از اسلام سیلی خورده و منافع نامشروع خود را از دست رفته می‌بینند، در فکر انتقام گرفتن از اسلام ناب محمدی هستند، لذا لازم است (شیعیان) با مراسم عزاداری کار زینبی بکنند یعنی با منطق اسلام توام و از هر گونه حرکتی که این دین مقدس را بی‌منطق قلمداد نماید، منزه باشد و عزاداران محترم و متعهد به جای این که قمه را بر فرق خود بکوبند در فکر آن باشند، - که - قمه را بر سر دشمنان اسلام که اراضی آنان را اشغال و در فکر تضعیف آنان می‌باشند و منابع آنان را غارت و بالاخره هر روزی با ترفند جدیدی حیات اسلامی آنان را به مخاطره می‌اندازند، بکوبند.⁹

____________________________________________________

پی نوشتها:

1-  استفتاءات امام، ج 3، سوالات متفرقه، سوال 37.

2-  اجوبه الاستفتاءات، سوال 1461.  

3-  سوال و جواب از سایت آیت الله مکارم شیرازی.

4-   کتاب استفتائات-قمه زنی، سوال 1830.  

5-   کتاب استفتائات- سوال 2036.  

6-  مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلید، سید محسن محمودی، جلد 3، ص34.  

7-   بر گرفته از کتاب « گفتمان عاشورایی» اثر آیت الله العظمی صافی گلپایگانی -کیفیت عزاداری. 

8-   جامع المسائل، جلد 1، س 2173.  

9-   استفتاء‌ات، جلد 2، س 597 .

۰ ۰